اوایل امسال بود که شنیدم در پاسپورت پناهندگان سیاسی، در برابر واژه آلمانی «تابعیت» Staatsangehoerigkeit عنوان «جمهوری اسلامی ایران» قید می شود. بر اساس کنوانسیون ژنو در مورد امور پناهندگی، تمامی مشخصات در این پاسپورت ها باید به دو زبان انگلیسی و فرانسوی نیز آورده شود و این در حالیست که برای «تابعیت» در این دو زبان از واژه «ملیت» استفاده شده و در برابر Nationality و Nationalité یعنی در برابر ملیت ایرانیان، عنوان «جمهوری اسلامی ایران» نوشته می شود.
نامه به اداره خارجی ها
من که خود پس از سالها باید برای تمدید پاسپورتم مراجعه می کردم، درتاریخ 6 مارس بدون آنکه بدانم برای اعتراض به کدام نهاد مسئول باید مراجعه کرد، نامه ای به شرح زیر برای اداره خارجی ها و کارمندی که مسئولیت تمدید پاسپورت پناهندگی مرا بر عهده داشت، نوشتم:
«من در روز سه شنبه چهارم ماه مارس برای تمدید گذرنامه خود به شما مراجعه کردم و روز 8 آوریل آن را دریافت خواهم کرد.
در رابطه با عنوان تابعیت شنیده ام که در گذرنامه برخی از ایرانیان نه کلمه «ایرانی» بلکه عنوان «جمهوری اسلامی ایران» قید شده است.
از شما و همکارانتان خواهش می کنم به این موضوع توجه بفرمایید که من و بسیاری از ایرانیان که هنوز دارای چنین گذرنامه هایی هستند، به مثابه دگراندیشان سیاسی باید جمهوری اسلامی را ترک می کردیم. تابعیت و ملیت ما «ایرانی» است و نه «جمهوری اسلامی ایران». من شخصا به حکومت کنونی ایران هیچ احساس تعلقی ندارم و مطلقا مایل نیستم عنوان رژیم جمهوری اسلامی در گذرنامه من قید شود. من متعلق به این حکومت نیستم.
نه تنها از نظر سیاسی، بلکه از نظر زبان نیز عنوان «جمهوری اسلامی ایران» در برابر تابعیت ما صحیح نیست. تابعیت افراد نه با رژیم یک کشور بلکه با خود آن کشور تعریف می شود صرف نظر از اینکه چه شکلی از حکومت و یا چه رژیمی بر آن کشور حاکم باشد.
خواهش می کنم در برابر تابعیت من لطفا فقط کلمه «ایرانی» را قید بفرمایید.
به خاطر توجه و همدلی تان سپاسگزارم.»
هنگامی که حدود یک ماه بعد برای دریافت گذرنامه تمدیدشده خود مراجعه کردم، دیدم عنوان «جمهوری اسلامی ایران» در برابر تابعیت دارنده گذرنامه نوشته شده است. در گفتگویی که با کارمند یادشده داشتم، و به آن در مقاله «تابعیت ما «ایرانی» است و نه «جمهوری اسلامی ایران»* پرداخته ام، وی گفت که باید به وزارت کشور و چاپخانه دولتی آلمان مراجعه کنم.
من در بازگشت، برای اینکه به طور فردی اقدام نکرده باشم، با کانون پناهندگان سیاسی در برلین تماس گرفتم و پس از گفتگو با آقای حمید نوذری قرار شد کانون در این زمینه اقدام کند. در عین حال در ای میلی به یکی از اعضای حزب سبزها ابراز امیدواری کردم که حزب آنها از اقدامات ما پشتیبانی کند. وی مرا راهنمایی کرد که با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل نیز تماس بگیرم.
نامه به کمیسیاریای عالی امور پناهندگی
من از طریق تلفن نتوانستم مستقیم با مسئولان کمیساریای عالی پناهندگان شعبه برلین تماس بگیرم و قرار شد مسئله را در ای میلی با آنها مطرح کنم، که پس از مطالعه دقیق کنوانسیون ژنو مصوبه 28 ژوییه 1951 ای میل زیر را (29 آوریل 2008) برای دو تن از مسئولان کمیساریای یادشده در برلین فرستادم:
«دلیل این پرسش من، پاسپورت پناهندگی من است. من ایرانی هستم و از هجده سال پیش صاحب این گذرنامه هستم و در ماه مارس امسال باید این گذرنامه را تمدید می کردم.
در گذرنامه جدید، در برابر تابعیت من عنوان «جمهوری اسلامی ایران» قید شده است در حالیکه در گذرنامه های قدیمی اصلا تابعیت صاحب گذرنامه نوشته نمی شد و در گذرنامه های جدید هم تا آغاز سال 2008 کلمه «ایرانی» قید می گشت.
صرف نظر از اینکه عنوان «جمهوری اسلامی ایران» برای من به عنوان یک پناهنده سیاسی مطلقا قابل قبول نیست و آن را توهینی به خود می شمارم، می خواهم بدانم آیا قید تابعیت در گذرنامه هایی که بر اساس کنوانسیون ژنو صادر می شوند، بطور کلی با مفاد حقوقی این کنوانسیون مطابقت دارند یا خیر.
از پاسخ سریع شما بسیار خوشحال خواهم شد.
پس نویس: تابعیت آلمانی ها نیز «جمهوری فدرال آلمان» نیست. درست همان گونه که تابعیت سوئدی ها یا اسپانیایی ها «سلطنت مشروطه سوئد» و یا «سلطنت مشروطه اسپانیا» خوانده نمی شود».
روز 7 ماه مه ای میل زیر را از سوی مسئولان این کمیساریا در برلین دریافت کردم:
«در رابطه با پرسش شما ابتدا این موضوع را متذکر می شویم که صدور و تحویل گذرنامه های پناهندگی در اختیار کشورهاست و کمیساریای عالی پناهندگی سازمان ملل اساسا هیچ دخالتی در این زمینه ندارد. بر این اساس با توجه به پرسش شما ذیلا به اطلاع می رسانیم:
1. قید تابعیت در پاسپورت پناهندگان
پاسپورت پناهندگی که بر اساس ماده 28 کنوانسیون پناهندگی ژنو باید امکان سفر را به دیگر کشورها فراهم آورد (به استثنای کشور مبدأ) در عین حال باید حاوی هویت دارنده گذرنامه باشد. از این زاویه، قید تابعیت به نظر کمیساریای عالی پناهندگی سازمان ملل دارای اهمیت می باشد تا یک پناهنده اساسا از حمایت کشوری که تابعیت آن را دارد و یا تا کنون در آن ساکن بوده است، نتواند استفاده کند و به این ترتیب نتواند به آن باز گردد. به این ترتیب، قید تابعیت از یک سو در خدمت اطلاع رسانی و از سوی دیگر جهت حمایت از خود پناهنده است.
2. عنوان جمهوری اسلامی ایران
عنوان «جمهوری اسلامی ایران» عنوان رسمی در زبان اداری جمهوری فدرال آلمان است. شما می توانید تازه ترین عناوین رسمی کشورهای مختلف را در ضمیمه این ای میل و هم چنین در سایت وزارت امور خارجه بخوانید.
از آنجا که ما کپی پاسپورت شما را در اختیار نداریم، نمی توانیم درباره اطلاعاتی که در زمینه قید تابعیت در پاسپورت خود در اختیار ما گذاشته اید، قضاوت کنیم. بر اساس آنچه شما با ما در میان نهاده اید، اساسا مشکلی در قید این عنوان نمی بینیم، چرا که تابعیت شما به هر حال در جای خود باقیست و قید آن عنوان برای شما با توجه به پناهندگی شما، مطلقا موجب ضرر و زیان نیست بلکه در خدمت حمایت از شماست. چنانچه شما همچنان در رابطه با قید عنوان مزبور در گذرنامه خود به توضیح نیاز دارید، خواهشمندیم مستقیم با اداره ای که آن را صادر کرده است تماس بگیرید.»
از آنجا که این پاسخ نشان می داد این نهاد هیچ مسئولیتی در این زمینه ندارد و در عین حال خبر ندارد که در صفحه دیگری از گذرنامه پناهندگان در آلمان قید می شود که صاحب گذرنامه حق سفر به «ایران» (در اینجا دیگر نمی نویسند: جمهوری اسلامی ایران!) را ندارد، بنابراین لازم نیست با آوردن نام «جمهوری اسلامی» در جای غلط آن را تأمین کرد، از ادامه تماس با آن که بی فایده می بود خودداری کردم.
نامه کانون پناهندگان به نماینده حزب سبزها
در همان ماه آوریل (23 آوریل) آقای حمید نوذری مسئول کانون پناهندگان سیاسی در برلین، در نامه ای به آقای ولفگانگ ویلاند نماینده حزب سبزها در پارلمان آلمان چنین نوشت:
«آقای ویلاند گرامی،
در هفته های اخیر ما با مشکلی از سوی وزارت کشور آلمان روبرو شده ایم: ایرانیانی که به عنوان پناهنده سیاسی در آلمان به رسمیت شناخته می شوند، و هم چنین پناهندگان قدیمی که پاسپورت های شان تمدید می شود، به ناگاه در برابر تابعیت خود به جای «ایران» یا «ایرانی» عنوان «جمهوری اسلامی ایران» را می یابند. جای تعجب دارد که عنوان یک حکومت در برابر تابعیت قید می شود. در پاسخ پرسش های مکرر ما از مسئولان مربوطه در ایالت های مختلف گفته شد که آنها هیچ ربطی به این مسئله ندارند و همه چیز در مسئولیت وزارت کشور قرار دارد. صرف نظر از بعد سیاسی مسئله که نام یک حکومت سرکوبگر به عنوان تابعیت قید می شود، به نظر ما این موضوع از نظر اصولی نیز غلط است چرا که نام یک حکومت در برابر «ملیت» و یا «تابعیت» کشوری نوشته می شود که بطور طبیعی «ایران» و یا «ایرانی» باید باشد و تا پایان سال 2007 بر اساس اسناد خودتان چیزی جز این نبوده است.
از شما خواهش می کنم ارزیابی خودتان را از این موضوع به عنوان سخنگوی سیاست داخلی با ما در میان بگذارید».
بیش از یک ماه بعد در تاریخ 02 ژوئن آقای تیلو فوکس همکار علمی آقای ویلاند برای آقای نوذری می نویسد:
«مطمئنا شما منتظر پاسخی از سوی ما به پرسش خود هستید. موضوع مشکل تر از آن است که به نظر می رسد: اداره مهاجرت و پناهندگی هر نوع مسئولیتی را از خود سلب می کند و ادارات ایالتی می گویند که «از بالا» دستور دریافت کرده اند. و «کاملا آن بالا» یعنی وزارت کشور پس از گذشت چهار هفته و تلفن های مکرر هنوز مسئولی را از سوی خود برای گفتگو معرفی نکرده اند که بتواند و یا بخواهد پاسخی به ما بدهد. اینک آقای ویلاند مسئله شما را بطور کتبی برای دولت فرستاده است و احتمالا تا پایان این هفته پاسخی دریافت خواهیم کرد. مسلم است که ما این پاسخ را بلافاصله پس از دریافت، از طریق سایت نمایندگان در اختیار شما قرار خواهیم داد. با تشکر فراوان از صبر شما و همراه با سلام های دوستانه».
نامه کانون پناهندگان به نماینده حزب سوسیال دمکرات
آقای نوذری مشابه آن نامه را در تاریخ 06 ماه مه برای آقای سباستیان اداتی رییس کمیته مسائل داخلی پارلمان نیز فرستاد و روز 13 ماه مه این پاسخ را از وی دریافت نمود:
«من با نظر شما موافق هستم که عنوان «جمهوری اسلامی ایران» به عنوان تابعیت نامناسب است. به نظر من عنوان درست «ایرانی» است. این امر در عین حال با عناوینی که وزارت امور خارجه زیر عنوان «فهرست عناوین دولتی برای استفاده در زبان اداری جمهوری فدرال آلمان» منتشر کرده است، مطابقت دارد.
من از آقای دکتر شویبله، وزیر کشور، خواهش کرده ام درباره این موضوع ما را مطلع سازند. به محض اینکه جوابی به من داده شود، که بنا به تجربه می دانم مدتی طول خواهد کشید، نتیجه را در همین جا [سایت نمایندگان پارلمان] به اطلاع شما خواهم رساند.»
بیش از یک ماه بعد، در تاریخ 18 ژوئن آقای سباستیان اداتی نامه قبلی خود را چنین تکمیل می کند:
«برای تکمیل آنچه در 13 ماه مه در پاسخ به پرسش شما در تاریخ 06 مه نوشتم، به اطلاع شما می رسانم همان گونه که گفته بودم، پاسخی از پتر آلتمایر معاون پارلمانی وزیر کشور برای من رسیده است.
من بخش هایی از این پاسخ را در زیر نقل می کنم:
(...) به دلیل وضوح [در صدور پاسپورت ها] ، از اواسط سال 2007 در گذرنامه هایی که بر اساس قوانین مربوط به خارجی ها در آلمان صادر می شوند، برای ملیت نه شکل توضیحی آن (مانند ایرانی یا آفریقای جنوبی یی) بلکه عنوان رسمی حکومتی که در عین حال نشاندهنده تابعیت افراد است در شکل اختصاری به کار می رود تا از هر نوع اشتباه جلوگیری شود چرا که در غیر این صورت برای مثال قید تابعیت برای کره ای ها باید به شکل «کره شمالی یی» یا «کره جنوبی یی» باشد. مشکل مشابهی در مورد قید تابعیت کسانی پیش می آید که از کنگو می آیند. در این مورد نیز از عنوان جمهوری کنگو و یا جمهوری دمکراتیک کنگو استفاده می شود. در حال حاضر این تنها راه روشن در این زمینه است.
لیستی زیر عنوان «فهرست کشورها در استفاده اداری در جمهوری آلمان فدرال» در اختیار چاپخانه دولتی آلمان قرار گرفته است که این چاپخانه برای هر کشور از این عناوین در شکل اختصاری آنها استفاده می کند. این فهرست، عناوین رسمی کشورها و یک کد اختصاری سه حرفی را بر اساس مقررات بین المللی در بر می گیرد. بر اساس این فهرست، در پاسپورت هایی که بر اساس قوانین مربوط به خارجی ها در آلمان صادر می شوند، چاپخانه آلمان برای تابعیت ایرانیان از عنوان «جمهوری اسلامی ایران» استفاده می کند (...)».
به این ترتیب نماینده حزب سوسیال دمکرات (یکی از دو حزب حاکم در ائتلاف دولتی) پس از اینکه در نخستین نامه خود حق را به کانون پناهندگان داده و عنوان «جمهوری اسلامی ایران» را «نامناسب» تشخیص داده بود، ترجیح داد با ارسال پاسخی که از وزارت کشور دریافت کرده بود، موضوع را خاتمه یافته تلقی کند.
پرسش کانون پناهندگان از نماینده حزب سبزها
آقای نوذری یک بار دیگر در تاریخ 20 ژوئن دو روز پس از دریافت این نامه با آقای ویلاند نماینده حزب سبزها که هنوز پاسخی از وی نرسیده بود تماس گرفته و می نویسد:
«من در ماه 2008 از شما درباره تابعیت پناهندگان ایرانی پرسیدم. آیا هنوز پاسخی از وزارت کشور دریافت نکرده اید؟»
چهار روز بعد (24 ژوئن) آقای ویلاند چنین پاسخ می دهد:
«خوشحالم پس از مدتها نامه نگاری با این مسئول و آن مسئول و این اداره و آن اداره، سرانجام می توانم پاسخی به پرسش شما بدهم.
همان گونه که می دانید در ماه اوت 2007 سلسله قوانینی در رابطه با مهاجران و پناهندگان تغییر یافتند، و یا بهتر بگویم، بدتر شدند. از این مجموعه می توان به مقررات جدید اتحادیه اروپا در مورد گذرنامه های جدید و ثبت مشخصات بیولوژیک اشاره کرد. تا کنون این گونه بود که یک نمونه چاپی در اختیار مسئولان اداره خارجی ها قرار می گرفت تا خودشان مشخصات مربوط به دارنده گذرنامه را در آن تایپ کنند. از زمانی که تغییرات جدید پیاده می شوند، تمامی گذرنامه ها توسط چاپخانه فدرال آلمان چاپ می شوند. از همین رو لازم بود مقررات قانونی در این زمینه تنظیم شود. در این مقررات قید شده است که در برابر «تابعیت» افراد باید عنوان رسمی کشور قید شود و نه آنگونه که تا کنون رایج بوده، صفاتی مانند «ایرانی» که از نظر دستور زبان نیز صحیح بوده است. عنوان رسمی کشورها در فهرستی از سوی وزارت امور خارجه در اختیار چاپخانه قرار گرفته است. یعنی عنوانی که حکومت ها خود را به آن می خوانند.
دولت آلمان مشکلاتی را که درباره تابعیت برخی از کشورها که وجود داشته است، به عنوان دلیل این تغییر ذکر می کند از جمله تابعیت «کره ای ها» و «کنگویی ها».
این موضوع به ویژه در رابطه با تاریخ خود آلمان بسیار عجیب است چرا که سالهای طولانی مسئولان آلمان قید تابعیت «آلمانی» را برای هر دو کشور جمهوری فدرال آلمان [آلمان غربی] و جمهوری دمکراتیک آلمان [آلمان شرقی] به کار می بردند. این امر نه تنها ناخواسته نبود، بلکه راه نجاتی بود برای اینکه مجبور نباشند تابعیت جمهوری دمکراتیک آلمان را به رسمیت بشناسند.
ظاهرا کسی به این نکته فکر نکرده است کسانی که به دلیل پیگرد سیاسی از ایران و کشورهای دیگر در آلمان بسر می برند، اتفاقا درست به همین دلیل است که کشورشان به یک «جمهوری اسلامی» و یا نظامی مشابه تبدیل شده است.
من این موضوع را که شما بر همین اساس از پذیرفتن این عنوان خودداری می کنید و نمی خواهید در آلمان به «تابعیت» چنین رژیمی در آیید، درک می کنم. من تلاش می کنم تا این مقررات تغییر پیدا کند».
گذشت زمان در این نامه نگاری ها و مشکلاتی که در گرفتن پاسخ از مسئولان وجود دارد، نشان می دهد تا چه اندازه باید صبورانه این موضوع را پیگیری کرد. انتظار می رود پس از پایان تعطیلات تابستانی بتوان بار دیگر در تماس با مسئولانی که قول پیگیری داده اند، برای این تغییر تلاش کرد. آنچه مسلم است، این است که عنوان «جمهوری اسلامی ایران» در پاسپورت پناهندگان باید تغییر کند و تا انجام این تغییر، باید به تلاش خود ادامه داد حتی اگر بسی بیش از این به زمان نیاز داشته باشد.
-------------------------------------------------------------------------
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر